مانا آقائی

او حق خود می‌داند که هر وقت دلش خواست لباس‌هایش را دربیاورد وحشیانه با باد عشق‌بازى کند .

مانا آقائی کارشناس ارشد زبان‌های ایرانی از دانشگاه اوپسالای سوئد ، شاعر ، نویسنده ، مترجم و یکی از بنیان‌گذاران و گرداننده‌گان پادکست شعروفون ازجمله‌ی آثار تحقیقیِ او فرهنگ نویسنده‌گان ایرانی در سوئد (به زبان سوئدی) (۱۳۸۱)، نشر نینا، سوئد کتاب‌شناسی شعر زنان ایران از ۱۳۲۰ تا ۱۳۸۳" (۱۳۸۶)،انتشارات آلفابت ماکسیما، سوئد نمونه‌ای از قلم مانا آقائی ،، متن پیش‌رو، پیش‌گفتار کتاب ،، کتاب‌شناسی شعر زنان ایران (در داخل و خارج از کشور از سال ۱۳۲۰ تا ۱۳۸۳) است، که توسط مانا آقائی و روشنک بیگناه تدوین شده‌است.

پیش‌گفتار این کتاب را مانا آقائی نوشته ، که در زیر

می‌خوانید . کتابى‌که پیش رو دارید فهرستى از کلیه زنان شاعر ایران است

که از آغاز سال ۱۳۲۰تا پایان سال۱۳۸۲شمسى

در داخل و خارج از ایران اثر مستقلى به زبان فارسی و به صورت کتاب شعر ارائه داده‌اند.

هدف از تهیه و انتشار این کتاب، که اولین کتاب‌شناسى شعر زنان ایران به شمار می‌رود،

شناساندن گسترش روبه‌افزون فعالیت‌های زنان شاعر به علاقه‌مندان و کمک به اهل پژوهش

از جمله کتاب‌داران، پژوهشگران امور زنان، نویسنده‌گان و ناشران می‌باشد.

دسترسی به آثار مرجع که هدف از تهیه‌ى آن‌ها ارائه‌ى اطلاعات دقیق و فراگیر آمارى می‌باشد

یکی از اولین و ضروری‌ترین گام‌ها در جهت پیش‌برد مطالعات علمی تلقی می‌گردد .

تدوین و انتشار منابعى از این دست راه را براى مطالعات و پژوهش‌هاى بعدى هموار می‌کند.

ناگفته‌نماند که با گسترش فعالیت‌های ادبی زنان در داخل و خارج کشور

و پراکنده‌گی ایرانیان مهاجر در سطح جهان نیاز به‌تهیه‌ى این گونه آثار بیش از پیش احساس می‌شود.

لازم به یادآوری است که تقسیم‌بندی شاعران بر اساس معیارهای جنسیتی و

اختصاص‌دادن این کتاب‌شناسی به‌زنان

نه به منظور جداسازی‌آنان از مردان

بل‌که در جهت نشان‌دادن حضور گسترده‌‌ی‌آنان در شعر معاصر ایران

و روشن ساختن سهم این گروه به عنوان پاره‌ای از واقعیت صورت گرفته‌است . شواهد متعددی در دست است

که نشان مى‌دهد تاریخ ادبیات ما به دلیل ساختار مردانه‌اى که داشته‌است

زنان نویسنده را مورد بی‌مهرى قرار داده‌است . نگاهى اجمالى به‌تذکره‌هاى فارسى مبین این ادعاست . مثلا امیرعلى شیرنوائى، وزیر و دانشمند معروف دوره‌ى تیموری، در کتاب خود”مجالس‌النفایس”

که مهم‌ترین منبع ادبی قرن نهم قمری به شمار می‌رود،

نزدیک به‌چهارصد مرد شاعر را معرفی کرده،

اما بیش از بیست زن شاعر هم‌زمان خود را نادیده گرفته

و تنها از دو زن شاعر یعنى بیدلى و مهرى یاد کرده‌است . محمد عوفی و دولتشاه سمرقندى نیز در تذکره‌‌‌های خود”لباب‌الالباب” (تالیف ۶۱۷ ق.)،

که قدیمی‌ترین تذکره‌ى فارسی به شمار می‌رود . و”تذکره‌الشعراء” (تالیف ۸۹۲ ق.) فقط از چهار زن شاعر

یعنى رابعه دختر کاشغرى، پرى مهستى، جهان خاتون و دلارام چنگى نام برده‌اند . موارد دیگری از این حذف و فراموش‌کاری را می‌توان در آنتولوژی‌های امروزی مشاهده‌کرد . ناگفته نماند که در سال‌هاى اخیر کوشش‌هاى باارزش و قابل تقدیرى در جهت معرفی

و شناساندن آثار زنان شاعر در ایران انجام شده‌است که از این جمله مى‌توان از کتاب‌هاى “بارورتر از بهار” (۱۳۷۰) ازآقاى فرامرز سلیمانى اوهام سرخ شقایق” (۱۳۷۶) و “زنان همیشه” (۱۳۸۱) از خانم پوران فرخزاد زن، شعر و اندیشه” (۱۳۷۸) از خانم غزل تاجبخش “شاعران زن ایران” (۱۳۷۴) از خانم مهرى شاه حسینی و “شعر زن از آغاز تا امروز” از خانم پگاه احمدى (۱۳۸۴) نام برد متاسفانه در این آنتولوژى‌ها که برخی از آن‌ها در مقدمه‌ی خود به تحلیل تحولات شعر زنان ایرانی در دهه‌هاى مختلف پرداخته و سپس نمونه‌هائی از اشعار این گروه به دست داده‌اند جای اکثریت زنان شاعر خارج از کشور خالی می‌باشد . این‌که چرا تهیه کننده‌گان این آنتولوژی‌ها که اکثرا خود زن و شاعر هستند،

همنوعان خارج از کشور خود را آن‌هم در عصر ارتباطات ـ که اگر نه دستیابی به‌تک‌تک آثار منتشره در خارج کشور

بل‌که حداقل اطلاع‌یابی از فعالیت‌های شاعران و نویسنده‌گان خارج از کشور

و پی‌گیری نمونه آثار آن‌ها

از طریق اینترنت تا این حد سهل‌الوصول شده است ـ به این شکل سیستماتیک مورد بی‌اعتنایی قرار می‌دهند؟ نکته‌ای درخور تأمل است که باید بیش‌تر به‌آن پرداخت . به هرحال امید است که در آینده شاهد آنتولوژی‌های کامل‌تری از اشعار زنان

و یا گزیده‌اى جداگانه‌ای از شعر زنان خارج از کشور باشیم . کتاب حاضر شامل دو بخش است.

در نخستین بخش‌که فهرستی از شاعران و آثار آن‌هاست شناسنامه‌ى هر کتاب تحت نام نویسنده‌ى آن و به شکل زیر تنظیم شده‌است . “نام کتاب /محل انتشار کتاب /نام ناشر /تاریخ انتشار کتاب/تعداد صفحات کتاب” لازم به توضیح است که ـ نام شاعران به ترتیب الفباى نام خانواده‌گى تنظیم شده‌است ـ از نام‌های مستعار به نام‌های اصلى ارجاع داده‌شده

و تخلص هر شاعر در مقابل نام اصلی او و در گیومه قید گردیده‌است ـ عناوین کتاب‌ها به ترتیب الفبا و تحت نام پدیدآورنده‌گان آن‌ها تدوین گردیده‌است ـ در مورد آثار منتشره در خارج کشور نخست نام شهر محل انتشار

و سپس نام کشور محل انتشار کتاب ذکر گردیده است ـ نام ناشرین به صورت اختصارى پس از ذکر محل انتشار هر اثر قید گردیده‌است

و از هرکتاب فقط تاریخ نخستین چاپ آن ملحوظ شده‌است ¤¤¤¤ از جمله‌ی ترجمه‌های مانا آقائی هواپیمایی به آرامی سنجاقک:دوازده شاعر از آسیای دور (۱۳۹۲)، انتشارات بوتیمار،

ایران دوچرخه‌ی بال‌دار: هایکو سوئدی (۱۳۹۶)، (با لیلا فرجامی)، انتشارات هشت، ایران گل‌های یک‌روزه: گزیده اشعار کو ئون (۱۳۹۸)، (با رباب محب)، نشر سیب سرخ، ایران ¤¤¤ نمونه‌ای از بسیاران شعر مانا در من درختى‌ست که دیوانه است درختى‌که مثل هیچ درخت دیگرى نیست درختى‌که دوست دارد بدود درختى‌که از سیگار کشیدن و قاه‌قاه خندیدن و لخت‌شدن در جمع خجالت نمی‌کشد درختى‌که از چهارده ساله‌گى

در مجاورت ساختمان‌هاى بلند محل‌هائی در بیرون استکهلم زنده‌گى می‌کند و نژادش از یک طرف به نخل‌هاى گیس بریده‌ی جنوب و از جانب دیگر به کاجهاى مودب ژرمن می‌رسد درخت من یک وطن پرست سر به‌هواست و عذاب وجدان ندارد اگر گاهى ریشه‌هایش را از زمین بیرون می‌آورد و در جیب می‌گذارد تا در گوشه‌ی دیگرى از خاک بکارد براى او آزادى این است که گاهى زیر آسمان یخ‌زده‌ی وایکینگ‌ها چند ساعت حمام آفتاب بگیرد او حق خود می‌داند که هر وقت دلش خواست لباس‌هایش را دربیاورد وحشیانه با باد عشق‌بازى کند و بعد از هر همخوابه‌گى

هنوز از حق نفس کشیدن در هواى سالم

که لازمه‌ی رشد طبیعى هر آدمى‌ست بهره‌مند شود او به‌ارّه‌ی تیز برادر توجه نمی‌کند و به انتقام تبر بى اعتناست و میدود و میدود و میدود و نمی‌ترسد اگر هرگز به جنگل نرسد ¤

آی نیلوفر پیچ

که آرام آرام بالا می روی

تا پنجره‌ی اتاقم،

تو در زندگی پیشین

عاشق نبوده‌ای؟

این چند واژه را روشنک می‌گوید ،مانا، 《 درختی که شاخه‌هایش جاده را به آغوش کشیده‌باشد دیوانه و آشکار》 ¤¤¤¤¤ دو نمونه‌ی دیگر اگر تمام شب رویا دیدم اگر زیر ستاره‌ها کنارم نخوابیدی؛ پس چرا پیراهن‌ات خیس است ؟ و تار بلندی از مویت مثل راه شیری به بالشم چسبیده‌است ؟ □□

«اطلس» تنت اطلسِ نرمِ جغرافیاست همه فتح‌اش می‌کنند من قاره قاره کشف‌اش کردم. ¤¤

اما اگر قرار بود میان دست‌های تو پیر شوم دلم می‌خواست خطوط تنت را با پلک‌های بسته نوازش کنم از رگ‌های برآمده پیشانی‌ات تا طرح محجوب گونه‌ها بروم مرگ اگر لب‌های تو را داشت ¤¤ از آثار مانا https://iranianpoetry.wordpress.com/

d8afd8b1-d8a7db8cd986d8acd8a7-1.pdf

زمستان معشوق من

d8a7d8b2-d8a7db8cd986d8acd8a7.pdf

مرگ اگر لب‌های ترا داشت